Öğretmen Strateji Belgesi Ne Getiriyor?

Öğretmen Strateji Belgesi Yayımlandı (2017 - 2023)

Eğitimdeki tartışmalara son noktayı koymak isteyen Hükümet kapsamlı bir "Ulusal Öğretmenlik Strateji Belgesi" yayımladı ancak belgenin yayımlanmasıyla birlikte yeni tartışmaları da beraberinde getirdi. 09/06/2017 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Öğretmen Strateji Belgesini sizler için kapsamlı bir şekilde inceledik.

Ayrıntılara geçmeden önce Ulusal Öğretmenlik Strateji Belgesi kısaca neleri getiriyor;

1. Kamuoyunda rotasyon olarak bilinen zorunlu yer değiştirme uygulaması en geç 2018 yılı sonununa kadar hayata geçecek,

2. Kariyer basamakları en geç 2018 yılı sonuna kadar uygulamaya konulacak ve bu kariyer basamakları için alınan sertifikalar belirli bir süreyi kapsayan geçici belgeler olacak,

3. Sözleşmeli öğretmenlik uygulamasına devam edilecek,

4. Öğretmene yönelik şiddeti önlemek için hukuki ve idari düzenlemeler yapılacak,

5. Öğretmenlik mesleğine ilişkin mevzuat güncel ihtiyaçlar doğrultusunda 2017 yılı sonuna kadar yeniden düzenlenecek,

6. Öğretmen Akademileri 2017 yılı sonuna kadar açılacak,

7. Bütün öğretmenler her dört yılda bir Öğretmen Yeterlikleri çerçevesinde yapılacak olan sınava tabi tutulacak;

8. Bütün öğretmenler için zorunlu bir performans değerlendirme sistemi geliştirilecek,

9. Öğretmen yetiştirmeye yönelik programlara sahip olan kurumlarda (Eğitim Fakülteleri vb.) öğretim elemanı başına düşen öğrenci sayısı iyileştirilecek ve Eğitim Fakültelerinin kontenjanları yeniden belirlenecek,

10. Öğretmen yetiştiren fakültelere yerleştikten sonra program tercihi (branş seçimi) yapılacak ve öğretmen yetiştirmeye yönelik programlarda (Eğitim Fakülteleri vb.) başarısız olan öğrenciler diğer programlara yönlendirilecek.

Ulusal Öğretmenlik Strateji Belgesinin ayrıntıları ise şu şekilde;

Ulusal Öğretmenlik Strateji Belgesi; Millî Eğitim Bakanlığı yetkilileri, farklı bakanlıklardan bürokratlar, akademisyenler, milletvekilleri ve sivil toplum kuruluşlarından bir çok temsilcinin katılımıyla gerçekleştirilen çalışma toplantıları sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu belgede öğretmen yetiştirme, geliştirme ve istihdam süreçlerine ilişkin olarak “öğretmenliğe yönelik hizmet öncesi eğitim, öğretmenlik mesleğine adayların seçimi ve istihdamı, adaylık ve uyum eğitimi, kariyer geliştirme ve ödüllendirme, öğretmenlik mesleğinin statüsü ve sürekli mesleki gelişim” olmak üzere altı temel bileşen belirlenmiş; bu bileşenlerle ilgili amaçlar ile bu amaçları gerçekleştirmeye yönelik hedef ve eylemlere yer verilmiştir.

Resim yazısı ekle

Bu belgede tartışılan amaçlar ve bu amaçlarla ilişkili hedefler şunlardır. 

1. Amaç: Yüksek nitelikli, iyi yetişmiş ve mesleğe uygun bireylerin öğretmen olarak istihdamını sağlamak.

Bu amaçla ilişkili hedefler;

• Öğretmen yetiştirmeye yönelik programlarda eğitimleri iyileştirmek,
• Üniversite mezunları arasından öğretmenlik mesleğine en uygun olanları seçmek,

2. Amaç: Öğretmenlerin kişisel ve mesleki gelişimini sürekli kılmak.

Bu amaçla ilişkili hedefler;

• Öğretmenlerin gelişim ihtiyacını tespit için periyodik olarak yapılacak bir performans değerlendirme sistemini hayata geçirmek,
• Adaylık sürecinden itibaren öğretmenlerin kişisel ve mesleki gelişim faaliyetlerinin niteliğini arttırmak,

3. Amaç: Öğretmenlik mesleğine yönelik algıyı iyileştirmek ve mesleğin statüsünü güçlendirmek.

Bu amaçla ilişkili hedefler;

• Öğretmenlik mesleğinin statüsünü güçlendirmek,
• Öğretmenlerin çalışma şartlarını iyileştirmek,
• Kurumlar ve bölgeler arası farklılıklara göre iyileştirici tedbirler almak,
• Kariyer ve ödüllendirme sistemini geliştirmek.

Ayrıca belgede yukarıdaki amaç ve hedeflerin gerçekleştirilmesine yönelik olarak 35 adet eylem maddesine yer verilmiştir.

Bu eylem maddelerinden bazıları şunlardı;

Öğretmen yetiştirmeye yönelik programlara sahip olan kurumlar akademik ve örgütsel olarak yeniden yapılandırılacak;

Öğretmen yetiştirmeye yönelik programlara sahip olan kurumları mevcut millî eğitim sistemi ile ulusal ihtiyaçlar doğrultusunda 2019 yılı sonuna kadar yeniden yapılandırılacak.

Öğretmen yetiştirmeye yönelik programlar uygulama ağırlıklı olarak yeniden yapılandırılacak;

Öğretmen yetiştirmeye yönelik öğretim programlarını uygulama ağırlıklı olarak yapılandırılacak; lisans programlarından mezun olanlara uygulanacak öğretmen yetiştirme programlarını da uygulama ağırlıklı olacak şekilde 2019 yılı sonuna kadar yeniden düzenlenecek.

Lisans programı seçimini yeniden yapılandırılacak;

Öğretmen yetiştirmede, belirli alanlarda, program tercihinin fakülteye girişten sonra yapılabileceği bir sistem 2019 yılı sonuna kadar oluşturulacak.

Öğretmen yetiştirmeye yönelik programlardan diğer programlara geçiş imkanları sağlanacak;

Öğretmenlik mesleğine (akademik, sağlık, psikolojik vb. nedenlerle) uygun olmadığı komisyonca tespit edilen eğitim fakültesi öğrencilerine diğer fakülte ve bölümlere geçiş imkanlarının sağlanmasına yönelik hukuki alt yapıyı 2018 yıllına kadar oluşturulacak.

Öğretmen yetiştirmeye yönelik programlara sahip olan kurumlar, eğitimlerinde alternatif öğretim programları uygulamalarına imkan sağlanacak;

Öğretmen yetiştirmeye yönelik programlara sahip olan kurumlar bu eğitimler kapsamında geliştirdikleri alternatif öğretim programlarını uygulayabilecekleri imkanlar 2019 yılı sonuna kadar oluşturulacak.

Öğretmenlik uygulamaları sertifika sahibi öğretmenler ile yürütülecek;

Okullardaki öğretmenlik uygulamasına rehberlik edecek yönetici ve öğretmenlere, Öğretmen Yeterlikleri çerçevesinde, nitelikleri MEB tarafından tanımlanmış uygulama koordinatörü/öğretmeni eğitimi ve sertifikası verilecek, 2018 yılı sonuna kadar bu uygulamalar gerekli sertifikaya sahip deneyimli öğretmenler tarafından yürütülmesine imkan sağlanacak.

Öğretmen yetiştirmeye yönelik programlar için standartlar geliştirilecek;

Öğretmen yetiştirmeye yönelik programların açılabilmesi ve faaliyetlerine devam edebilmeleri için 2018 yılı sonuna kadar standartlar belirlenecek ve bu standartlara uyulması sağlanacak.

Öğretmen yetiştirmeye yönelik programlara sahip olan kurumlar bu programlar çerçevesinde öğretim elemanı başına düşen öğrenci sayısı iyileştirilecek;

Öğretmen yetiştirmeye yönelik programlarda öğretim elemanı başına düşen öğrenci sayısı uluslararası ölçütlere uygun hâle getirilecek. Bu kapsamda; öğretmen yetiştirmeye dönük programlarda öğrenci sayısı, görevli akademisyen sayısı da dikkate alındığı kriterler çerçevesinde 2018 yılı sonuna kadar belirlenmesi sağlanacak.

Mesleğe girişte çoklu veri kaynağına dayalı değerlendirmeyi temel alan seçme sistemleri geliştirilecek;

Mesleğe girişte adayların psikomotor ve duyuşsal becerilerini de göz önüne alan, Öğretmen Yeterlikleri çerçevesinde seçme sınavları ile lisans başarısı, ürün seçki dosyası, öğretmenlik uygulaması değerlendirmesi, mülakat vb. çoklu veri kaynağına dayalı değerlendirmeyi esas alan bir istihdam sistemi 2018 yılı sonuna kadar oluşturulacak.

Aday öğretmen olarak atanabilmek için gerçekleştirilen sınavlarda asgari puan şartı getirilecek;

Aday öğretmen olarak atanabilmek için gerçekleştirilecek sınavlarda asgari puan şartının getirilerek, mesleğe girişte öğretmenlerin eğitim bilimleri ve kendi alanlarına ilişkin asgari bir başarı düzeyine sahip olanlar arasından seçilmesi 2017 yılı sonuna kadar sağlanacak.

Alanlara göre öğretmen ihtiyacı ve bu ihtiyaçları karşılamaya dönük istihdam oranları her yıl ilgili paydaşlar ve kamuoyu ile paylaşılacak;

Millî Eğitim Bakanlığının 2023 vizyonu çerçevesinde belirlenmiş öğretmen projeksiyonuna göre, öğretmen ihtiyacına yönelik olarak her alana ilişkin mevcut normlar çerçevesinde doluluk oranlarını her yıl kamuoyu ile paylaşmak, böylece üniversitelerin ilgili bölümlerinin lisans ve ilgili lisansüstü eğitim kontenjanlarının bu ihtiyaçlar doğrultusunda belirlenmesi sağlanacak.

Bütün öğretmenler için zorunlu bir performans değerlendirme sistemi geliştirilecek;

Öğretmen Yeterlikleri çerçevesinde öğretmenlerin mesleki gelişim ihtiyaçlarının belirlenmesi, mesleki gelişim çalışmalarının izlenmesi, yönlendirilmesi ve değerlendirilmesine yönelik çoklu veri kaynağına dayalı değerlendirme yaklaşımı çerçevesinde bir performans yönetim sistemi kurulacak, performans değerlendirme sonucunu mesleki gelişim ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik gerekli tedbirlerin alınması, kariyer gelişimi, terfi, hizmet puanının hesaplanması vb. alanlarda bir kriter olarak 2018 yılı sonuna kadar kullanılacak.

Bütün öğretmenlerin her dört yılda bir Öğretmen Yeterlikleri çerçevesinde yapılacak olan sınava tabi tutulacak;

İstihdam edilen tüm öğretmenler her dört yılda bir Öğretmen Yeterlikleri çerçevesinde yapılacak olan sınava tabi tutulacak bu sınav sonuçları öğretmenlerin gelişim ihtiyaçlarının belirlenmesi ve buna yönelik tedbirlerin alınması, kariyer gelişimi, terfi, hizmet puanının hesaplanması vb. alanlarda bir kriter olarak 2018 yılı sonundan itibaren kullanılacak.

Öğretmen Akademileri kurulacak;

Eğitim-öğretim alanında, bilimsel, teknolojik gelişmeleri incelemek araştırmak, danışmanlık hizmeti sunmak; MEB personeli için hayat boyu öğrenme fırsatları oluşturmak, öğretmenlerin hayat boyu öğrenme fırsatlarını arttırmak ve çeşitlendirmek için mesleki gelişim faaliyetlerinde örgün, açık ve uzaktan öğretim yoluyla hizmet sunan kurumlarla iş birliği sağlanacak, gerektiğinde Bakanlıkça veya öğretmenler tarafından bireysel olarak hizmet satın alınabilecek bir mesleki gelişim sistemi oluşturulacak, öğretmen yetiştiren eğitim kurumlarına yönelik standartların belirlenmesi konusunda ilgili kuruluşlarla iş birliği yapılacak; aday öğretmen yetiştirme programı, mesleki gelişim programları, pedagojik formasyon eğitimleri ile kariyer basamağında yükselmelere dönük eğitimler düzenlenecek ve benzeri nitelikte amaçları gerçekleştirmek için Öğretmen Akademileri 2017 yılı sonuna kadar kurulacak.

Mesleki gelişim faaliyetlerinde görev alacak eğiticilerin eğitimine yönelik programlar açılacak;

Öğretmen Akademileri aracılığıyla, yetişkin eğitimi alanında sertifika ve mesleki gelişim programlarının açılması 2019 yılı sonuna kadar teşvik edilecek.

Öğretmenlerin uluslararası eğitim çalışmalarına katılım oranı artırılacak;

Ulusal Ajans, YTB, TİKA, Maarif Vakfı, TÜBİTAK gibi kurumlarla iş birliği sağlanarak öğretmenlerin eğitim alanındaki uluslararası gelişmelerle ilgili bilgi düzeyi ve farkındalığı arttırılacak, katılım oranının arttırılması için gerekli tedbirler alınacak.

Öğretmenlik mesleğine ilişkin mevzuat güncel ihtiyaçlar doğrultusunda yeniden düzenlenecek;

Öğretmenlik mesleğine ilişkin mevzuatın belgede yer alan eylemlerle uyumlu olarak, güncel ihtiyaçları karşılar biçimde yeniden düzenlenmesine yönelik çalışmalar 2018 yılı sonuna kadar gerçekleştirilecek.

Öğretmene yönelik şiddeti önlemek için hukuki ve idari düzenlemeleri içeren eylem planı oluşturulacak;

Öğretmene karşı şiddetin önlenmesine yönelik hukuki ve idari düzenlemelerle, alınacak tedbirlerin kapsamlı olarak planlandığı eğitimde şiddeti önlemeye yönelik eylem planı 2017 yılı sonuna kadar hazırlanacak.

Öğretmenlerin bireysel çalışma yapabilmelerine imkân sağlayan ortamlar oluşturulacak;

Öğretmenlerin çalışmalarını kolaylaştırıcı ve bireysel çalışmalar yapabilmelerine imkân sağlayan fiziki alanlar 2019 yılı sonuna kadar oluşturulacak.

Eğitim öğretim kurumlarının mevcut şartları açısından yeniden değerlendirilerek sınıflandırılacak;

Eğitim öğretim kurumları bölgesel, çevresel ve kurumsal özellikleri açısından kapsamlı olarak belirlenmiş kriterler çerçevesinde 2018 yılı sonuna kadar yeniden değerlendirilecek ve sınıflandırılacak.

Yeniden sınıflandırma neticesinde belirlenmiş dezavantajlı kurumlarda görev yapmaya ilişkin özendirici tedbirler alınacak;

Öğretmenlere, görev yapılan eğitim kurumunun öncelik ve özelliklerine göre istihdam koşulları, hizmet puanı, yer değiştirmeler ile yurt dışı eğitim ve görevlerde öncelik, konut desteği/lojman vb. özendirici imkânlar 2018 yılı sonuna kadar oluşturulacak.

Sözleşmeli öğretmenlik uygulamasına yönelik mevcut yapının, yeni ihtiyaçlar doğrultusunda güncellenmesi ve geliştirilmesi sağlanacak;

652 sayılı KHK’nin ek dördüncü maddesinde yer alan hükümlere göre işlerlik kazandırılan sözleşmeli öğretmenliğe ilişkin modeli yeni ihtiyaçlar doğrultusunda sürekli olarak geliştirilecek.

Yer değiştirmelere ilişkin yeni bir model oluşturulacak, rotasyon sistemi işlevsel ve aktif hâle getirilecek;

Aynı eğitim kurumunda kesintisiz, uzun süre görev yapmış olan öğretmenlere mesleki deneyimlerini taşıyabilmeleri ve geliştirebilmeleri amacı ile hizmet gerekleri ve kamu yararı göz önünde bulundurularak okul/kurum değişiklikleri yapmak üzere 2018 yılı sonuna kadar bir model oluşturulacak.

Kariyer basamakları yeniden oluşturulacak;

Öğretmenlerin, mesleği ve alanına ilişkin gönüllü faaliyetleri ile okul dışı çalışmaları, yapılacak sınavlar, Öğretmen Akademilerinde alınacak eğitimler ve öğrenci başarıları gibi çeşitli ölçütlerin dikkate alındığı, bütçe imkânları doğrultusunda ve yükselmelerin belirli bir süreliğine gerçekleştiği bir kariyer sistemi 2018 yılı sonuna kadar oluşturulacak.